Na stworzonej przez Światową Organizację Zdrowia liście 50 miast o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w Unii Europejskiej znalazło się aż 36 miast z Polski. Nasz kraj, by spełnić wymagania unijne w osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2030 roku, musi zainwestować 240 mld euro, m.in. na nowoczesne rozwiązania technologiczne, które sprzyjają klimatowi i chronią środowisko.
Jednak jak wynika z raportu Związku Cyfrowa Polska „Pokolenie Zielonego Ładu. Rola nowych technologii w ochronie klimatu” w Polsce wciąż brakuje świadomości, jak wiele w walce o klimat można osiągnąć korzystając z cyfrowych rozwiązań. Wyzwaniem są też takie regulacje prawne, które będą wspierały firmy w inwestowaniu w nowoczesne technologie.
Opracowanie jest efektem dyskusji ekspertów i przedsiębiorców podczas konferencji zorganizowanej przez Związek Cyfrowa Polska pt. „Cyfryzujemy Polskę – technologia szansą dla klimatu” pod patronatem Ministerstwa Klimatu oraz Ministerstwa Cyfryzacji.
Technologia może pomóc w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych
Raport pokazuje, w jaki sposób cyfryzacja i nowoczesne technologie mogą pozytywnie wpływać na nasz klimat oraz wspierać ochronę środowiska. To ważne, zwłaszcza że w 2050 r. wszystkie państwa Unii Europejskiej powinny osiągnąć zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych. Zdaniem autorów opracowania, Polska, by sprostać tym wymogom musi systemowo podejść do wszystkich dziedzin życia społecznego, w tym zmian zwłaszcza w przemyśle, budownictwie, rolnictwie czy energetyce. Jak wskazują eksperci w raporcie, zwłaszcza polska energetyka potrzebuje wielu zmian.
„Rozwój odnawialnych źródeł energii przyspiesza i coraz mocniej wskazuje kierunki transformacji. Technologie elastyczności to dziś podstawa nowoczesnej energetyki. Dlatego warto umiejętnie sięgać po innowacje technologiczne i cyfryzacyjne nowinki, które pozytywnie mogą wpływać na te procesy. Dużą rolę w upowszechnianiu, ale także i stosowaniu rozwiązań przyszłości w energetyce ma rozwój elektromobilności i systemy z nim związane” – zauważa we wstępie do opracowania minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka.
Z kolei jak podkreśla prezes Związku Cyfrowa Polska, postępujące zmiany klimatyczne to duże wyzwanie dla całego świata.
– Dziś działalność człowieka, jak nigdy wcześniej, determinuje przyszłość klimatyczną ziemi. Niestety, działalność ta, często nie służy środowisku. Doszliśmy do momentu, w którym trzeba przewartościować to, w jaki sposób będziemy dalej funkcjonować. I to w pojęciu bardzo szerokim: od pojedynczych czynności związanych choćby z segregacją domowych śmieci czy oszczędzaniem energii, po funkcjonowanie miast i działalności firm w ujęciu globalnym – niezależnie od sektora gospodarki – mówi Michał Kanownik. – Choć obecna sytuacja pandemiczna zmienia priorytety zarówno w biznesie, jak i w instytucjach państwowych, to jednak transformacja energetyczna i cyfrowa nie powinna znikać z horyzontu wśród najpilniejszych celów.
Coraz więcej firm i spółek skarbu państwa odpowiedzialnych za środowisko
Z raportu wynika wprost: cyfryzacja sektora energetycznego w Polsce jest jednym z najważniejszych celów dotyczących dekarbonizacji całej gospodarki. Jeśli zestawić ze sobą ambitne cele klimatyczne Unii Europejskiej oraz fakt, że obecnie ponad 80 proc. polskiej energii elektrycznej produkowane jest z węgla, to zmiana jaką czeka branża jest fundamentalna. Część polskich Spółek Skarbu Państwa już dziś inwestuje w innowacyjne narzędzia cyfrowe, oparte np. na rozwiązaniach chmurowych, sztucznej inteligencji czy Internecie Rzeczy.
Autorzy opracowania zauważają również, że wyzwania klimatyczne wymusiły także na firmach, zwłaszcza tych największych, zmianę filozofii działania, wpisując w ich dalszy rozwój równowagę między ochroną środowiska a zyskami finansowymi. Wpływają one na każdy obszar działania firmy – od produkcji, po księgowość, sprzedaż i marketing. Cyfrowa Polska powołuje się na dane, z których wynika, że w 2019 r. liczba firm, które podjęły odpowiedzialne działania na rzecz środowiska wzrosła o 35 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. I tak np. na co dzień najwięksi konkurenci technologiczni, jak np. Google, Microsoft czy HPE, nie ustają we wspólnych wysiłkach na rzecz ochrony środowiska i poprawy klimatu, wdrażając je także we własnych organizacjach.
Związek Cyfrowa Polska przyznaje, że każda firma, która korzysta z cyfrowych narzędzi i tym samym wykorzystuje energię elektryczną do zasilania swoich serwerów lub centrów przetwarzania danych, pozostawia ślad węglowy swojej działalności. Stąd, by to ograniczyć, popularne stają się migracje „do chmury”, co według szacunków może przynieść w ujęciu globalnym spadek o prawie 6 proc. całkowitej emisji, za którą odpowiedzialna jest branża IT.
Edukacja i zachęty dla firm
Eksperci Cyfrowej Polski stawiają kilka postulatów, których spełnienie jest potrzebne, by w pełni wykorzystać technologie cyfrowe w ochronie klimatu. To przede wszystkim powszechna edukacja konsumentów z tego, jak efektywnie wykorzystywać innowacje technologiczne w codziennym życiu, by to także służyło ochronie klimatu.
– Jedną z barier, by upowszechnić trend wykorzystywania cyfrowych technologii wspierających klimat – czy to w prywatnym życiu czy np. w globalnej produkcji – często jest świadomość, że to możliwe. O ile pamiętamy, że kupując pralkę czy zmywarkę, warto wybrać tę o najlepszej efektywności energetycznej, to jeszcze zapominamy, że smart-lodówka to nie tylko gadżet, ale narzędzie, które pozwoli nam lepiej planować zakupy, by unikać marnowania jedzenia – podkreśla Michał Kanownik.
Potrzebne są także nowe regulacje prawne, zwłaszcza takie, które będą wspierały w inwestowanie w nowoczesne technologie. Zdaniem autorów raportu, dobrym impulsem do inwestowania w najnowsze technologie cyfrowe – na poziomie biznesu jak i konsumenta – byłoby uruchomienie systemu zachęt, a także wspieranie rodzimych firm innowacyjnych poprzez korzystanie z ich rozwiązań na poziomie systemowym
i instytucjonalnym.