Liderzy siedmiu państw Unii Europejskiej: Polski, Czech, Francji, Węgier, Rumunii, Słowacji i Słowenii apelują o zapewnienie równych reguł dla rozwoju energetyki jądrowej w Europie bez wykluczania jej z unijnej polityki klimatyczno-energetycznej, poinformowała Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (KPRM).
Skierowali oni wspólny list w tej sprawie do przewodniczącej KE Ursuli von der Leyen, wiceprzewodniczącego Fransa Timmermansa, a także unijnych komisarzy ds. usług finansowych, stabilności finansowej i unii rynków kapitałowych Mairead McGuinness oraz ds. energii Kadri Simson.
List podpisali premier Czech Andrej Babiš, prezydent Francji Emmanuel Macron, premier Węgier Viktor Orban, premier Mateusz Morawiecki, premier Rumunii Florin Cîu, premier Słowacji Igor Matovič i premier Słowenii Janez Janša.
Sygnatariusze “pilnie wzywają” do zapewnienia “prawdziwie równych reguł gry dla energetyki jądrowej w UE bez wykluczania jej z unijnej polityki klimatyczno-energetycznej i zachęt”. Przypominają też, że połowa krajów UE wykorzystuje lub rozwija energię jądrową, która zapewnia blisko połowę produkcji niskoemisyjnej energii elektrycznej w UE.
“Wszystkie dostępne technologie zero- i niskoemisyjne, które przyczyniają się do neutralności klimatycznej, a jednocześnie wspierają inne cele polityki energetycznej, powinny być nie tylko uznane, ale także aktywnie wspierane przez Unię Europejską” – napisali sygnatariusze.
Zaznaczyli, że rozwój energetyki jądrowej jest jednym z głównych celów traktatu założycielskiego EURATOM-u, zobowiązującego instytucje UE do jej promowania, a Komisja Europejska w swoich decyzjach dot. pomocy publicznej uznała rozwój energetyki jądrowej za cel leżący we wspólnym interesie.
Przywódcy wezwali Komisję Europejską do zapewnienia, by polityka energetyczno-klimatyczna UE uwzględniała wszystkie ścieżki ku neutralności klimatycznej zgodnie z zasadą neutralności technologicznej. W tym kontekście wszystkie dostępne i przyszłe technologie zero- i niskoemisyjne muszą być traktowane jednakowo w ramach wszystkich polityk, w tym taksonomii zrównoważonych inwestycji, zmierzających do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.
Przypomnieli także, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), państwo unijne ma prawo do wyboru źródeł energii, a elektrownie jądrowe mogą być finansowane ze strony państwa, ponieważ podmioty rynkowe nie dysponują takimi środkami i by podjąć się przedsięwzięcia ze względu na zbyt duże ryzyko inwestycyjne (por. sprawa C-594/18 P Austria przeciwko Komisji Europejskiej ws. Hinkley Point C).
“Rozwój sektora jądrowego w UE jest kwestionowany przez szereg państw członkowskich, pomimo jego niezbędnego wkładu w walkę ze zmianami klimatycznymi, a także rozległych, wciąż niewykorzystanych synergii między technologiami jądrowymi i odnawialnymi. Jako niskoemisyjna podstawa systemu umożliwia dalszy rozwój odnawialnych źródeł energii do znacznie wyższych poziomów penetracji. Energia jądrowa jest również bardzo obiecującym źródłem niskoemisyjnego wodoru po przystępnej cenie i może odegrać ważną rolę w integracji sektora energetycznego. Generuje również znaczną liczbę stabilnych, wysokiej jakości miejsc pracy, co będzie istotne w okresie recesji po pandemii COVID” – napisali szefowie rządów.
W piśmie wyrazili również zaniepokojenie, że “prawo państwa członkowskiego do wyboru między różnymi źródłami energii i określania ogólnej struktury dostaw energii (art. 194 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej) jest obecnie mocno ograniczone na poziomie UE, która wyklucza energię jądrową z coraz większej liczby polityk”.
Podkreślili, że “koncentrowanie się na technologiach, które będą mogły być komercyjnie stosowane po 2050 r., a także na działaniach likwidacyjnych i zwiększaniu bezpieczeństwa bez odpowiednich ram dla budowy nowych obiektów jądrowych może doprowadzić do stopniowego wycofania energetyki jądrowej i istniejących technologii jądrowych, co spowoduje utratę wysokiej jakości miejsc pracy w wielu krajach europejskich”.