Szok spowodowany pandemią COVID-19 nie zagraża stabilności systemu finansowego w Polsce, choć ryzyko pozostaje podwyższone, ocenia Narodowy Bank Polski (NBP) w raporcie “Raport o stabilności systemu finansowego. Ocena skutków pandemii COVID19”.
“Szok spowodowany pandemią COVID-19 nie zagraża stabilności systemu finansowego w Polsce. Odporności polskiego sektora bankowego sprzyjają w szczególności: (1) brak nierównowag finansowych i makroekonomicznych przed pandemią, (2) duża zdolność do absorpcji strat przejawiająca się wysokim poziomem i jakością kapitału w sektorze bankowym, a także (3) działania wspierające ze strony instytucji publicznych” – czytamy w raporcie.
Według NBP, w szczególności należy zwrócić uwagę na poniższe zjawiska.
1. Odpisy na straty kredytowe związane ze skutkami pandemii COVID-19 będą główną przyczyną istotnego spadku wyniku finansowego w sektorze bankowym. Większość banków po zaabsorbowaniu strat kredytowych wciąż będzie jednak dysponować nadwyżkami kapitałowymi ponad wymogi regulacyjne.
2. Rośnie ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami mieszkaniowymi. Wzrost liczby pozwów kierowanych do sądów przez kredytobiorców i odsetka rozstrzygnięć niekorzystnych dla banków powodują konieczność tworzenia dodatkowych odpisów i rezerw, co w efekcie negatywnie wpływa na wyniki finansowe i perspektywy ich dalszego kształtowania.
3. Postępuje dalsze obniżanie rentowności sektora bankowego, a pandemia nasiliła ten proces. Ogranicza to zdolność sektora bankowego do wzmacniania bazy kapitałowej z zatrzymanych zysków.
4. Utrzymuje się trudna sytuacja niektórych instytucji finansowych. Już wcześniej występujące w nich niedobory kapitałowe mogą się dalej pogłębiać w wyniku skutków pandemii.
5. Wzrasta znaczenie powiązań pomiędzy sektorami bankowym i rządowym w efekcie zwiększonego zaangażowania sektora bankowego w obligacje skarbowe lub gwarantowane przez Skarb Państwa.
6. Obawy o nadmierne ograniczanie podaży kredytu przez banki, tzw. credit crunch, nie potwierdziły się. Jednak niepewność dotycząca przyszłej polityki kredytowej banków pozostaje.
W opinii banku centralnego, realizacja poniższych rekomendacji będzie sprzyjać utrzymaniu stabilności krajowego systemu finansowego.
1. Instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń i towarzystwa funduszy inwestycyjnych powinny kontynuować konserwatywną politykę dywidendową do czasu uwzględnienia wszystkich skutków pandemii.
2. Banki i audytorzy powinni wypracować spójne i adekwatne sposoby raportowania strat kredytowych i odpisów z tytułu ryzyka prawnego związanego z kredytami mieszkaniowymi w walutach obcych.
3. Podmioty o niskich współczynnikach kapitałowych i obniżonej rentowności powinny zintensyfikować podejmowane działania mające na celu poprawę ich sytuacji.
4. Banki i kredytobiorcy powinni dążyć do pozasądowego rozwiązywania sporów w sprawach dotyczących kredytów mieszkaniowych w walutach obcych.
5. W okresie pogorszenia sytuacji finansowej banków należy rozważyć przejściowe obniżenie składek na system gwarantowania depozytów.
6. Towarzystwa funduszy inwestycyjnych powinny lepiej dopasować skład portfeli funduszy inwestycyjnych do częstotliwości umarzania tytułów uczestnictwa.
7. Zakłady ubezpieczeń powinny uwzględnić ryzyko związane z podwójnym wykorzystaniem kapitału oraz wysokim udziałem oczekiwanych zysków z przyszłych składek w środkach własnych.
8. Zakłady ubezpieczeń na życie powinny ograniczyć oferowanie ubezpieczeń z UFK, w których zredukowano komponent ochronny.