W imieniu Unii Europejskiej (UE) przewodniczący Rady Europejskiej (RE) Charles Michel i przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podpisali dziś umowę o handlu i współpracy między UE a Wielką Brytanią, poinformowała Rada Europejska.
Teraz umowa trafi do Wielkiej Brytanii, gdzie ma ją podpisać premier Boris Johnson, a następnie będzie tymczasowo stosowana od 1 stycznia 2021 r.
“Umowa, którą dziś podpisaliśmy, jest wynikiem miesięcy intensywnych negocjacji, w których Unia Europejska wykazała się bezprecedensowym poziomem jedności. Jest to uczciwe i wyważone porozumienie, które w pełni chroni podstawowe interesy Unii Europejskiej i zapewnia stabilność i przewidywalność obywatelom i przedsiębiorstwom” – powiedział przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel cytowany w komunikacie.
Umowa ma zostać następnie przeanalizowana przez Parlament Europejski i Radę, a następnie ratyfikowana przez Unię Europejską.
“W głównych kwestiach Unia Europejska jest gotowa współpracować ramię w ramię z Wielką Brytanią. Będzie to miało miejsce w przypadku zmian klimatycznych, przed COP 26 w Glasgow, a także w globalnym reakcji na pandemie, w szczególności ewentualnym traktatem o pandemiach. W sprawach zagranicznych będziemy poszukiwać współpracy w konkretnych kwestiach w oparciu o wspólne wartości i interesy” – powiedział także Michel.
Umowa o handlu i współpracy – jak informowała wcześniej Komisja Europejska – opiera się na trzech filarach: umowie o wolnym handlu, partnerstwie na rzecz bezpieczeństwa obywateli i porozumieniu horyzontalnym w sprawie zarządzania.
Umowa o wolnym handlu obejmuje nie tylko handel towarami i usługami, ale również inwestycje, konkurencję, pomoc państwa, przejrzystość podatkową, transport lotniczy i drogowy, energię i zrównoważony rozwój, rybołówstwo, ochronę danych i koordynację systemów zabezpieczenia społecznego. Zakłada zerowe stawki celne i zerowe kontyngenty na wszystkie towary, które spełniają odpowiednie reguły pochodzenia.
Zobowiązuje obie strony do zagwarantowania równych warunków poprzez utrzymanie wysokiego poziomu ochrony w dziedzinach takich jak ochrona środowiska, przeciwdziałanie zmianie klimatu i ustalanie opłat za emisję gazów cieplarnianych, prawa socjalne i pracownicze, przejrzystość podatkowa i pomoc państwa, a także poprzez skuteczne egzekwowanie przepisów na szczeblu krajowym, wprowadzenie wiążącego mechanizmu rozstrzygania sporów oraz zapewnienie możliwości stosowania przez obie strony środków zaradczych.
UE i Zjednoczone Królestwo uzgodniły nowe ramy wspólnego zarządzania stadami ryb w wodach UE i Zjednoczonego Królestwa. Pozwalają one Zjednoczonemu Królestwu dalej rozwijać swoją działalność połowową, a europejskim społecznościom rybackim zapewniają możliwość dalszego prowadzenia działalności i ochronę ich źródeł utrzymania. Jednocześnie zadbano w nich również o ochronę zasobów naturalnych.
W kwestii transportu umowa zapewnia trwałe i zrównoważone połączenia lotnicze, drogowe, kolejowe i morskie, chociaż dostęp do rynku będzie bardziej ograniczony niż to, co oferuje jednolity rynek. Zawiera ona również postanowienia zapewniające, aby konkurencja między UE a Zjednoczonym Królestwem odbywała się na równych warunkach i nie wpływała niekorzystnie na prawa pasażerów, prawa pracowników i bezpieczeństwo transportu.
Jeśli chodzi o energię, umowa przewiduje nowy model handlu i wzajemnych połączeń, który gwarantuje otwartą i uczciwą konkurencję, między innymi w zakresie norm bezpieczeństwa w odniesieniu do morskiej działalności wydobywczej, oraz produkcję energii ze źródeł odnawialnych.
W zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego umowa ma na celu zapewnienie obywatelom UE i obywatelom Zjednoczonego Królestwa szeregu praw. Dotyczy to obywateli UE pracujących w Zjednoczonym Królestwie, a także podróżujących lub przenoszących się do Zjednoczonego Królestwa, oraz obywateli Zjednoczonego Królestwa pracujących w UE, czy też podróżujących lub przenoszących się do UE po 1 stycznia 2021 r.
Ponadto umowa umożliwia dalsze uczestnictwo Zjednoczonego Królestwa w szeregu flagowych programów UE na lata 2021–2027 (z zastrzeżeniem wkładu finansowego Zjednoczonego Królestwa do budżetu UE), takich jak program „Horyzont Europa”.
Umowa o handlu i współpracy ustanawia nowe ramy współpracy organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i cywilnych. Uznaje potrzebę ścisłej współpracy między krajową policją i organami sądowymi, w szczególności w kontekście zwalczania i ścigania przestępczości transgranicznej i terroryzmu. Tworzy ona nowe zdolności operacyjne przy uwzględnieniu faktu, że jako państwo spoza strefy Schengen i nienależące do UE Zjednoczone Królestwo nie będzie miało takich samych możliwości w tym względzie jak poprzednio. Współpraca w zakresie bezpieczeństwa może zostać zawieszona w przypadku naruszenia przez Zjednoczone Królestwo zobowiązania do dalszego przestrzegania europejskiej konwencji praw człowieka i do jej egzekwowania na szczeblu krajowym.
Aby zapewnić jak największą pewność prawa przedsiębiorstwom, konsumentom i obywatelom, w specjalnym rozdziale dotyczącym zarządzania wyjaśniono sposób funkcjonowania i kontroli umowy. Umowa ustanawia również Wspólną Radę Partnerstwa, która zapewni właściwe stosowanie i interpretację umowy i która będzie omawiać wszystkie pojawiające się kwestie.
Wiążące mechanizmy egzekwowania przepisów i rozstrzygania sporów zapewnią poszanowanie praw przedsiębiorstw, konsumentów i osób fizycznych. Oznacza to, że przedsiębiorstwa w UE i Zjednoczonym Królestwie będą konkurować na równych warunkach. Ponadto pozwala to uniknąć sytuacji, w której którakolwiek ze stron korzystałaby ze swojej autonomii regulacyjnej w celu przyznawania nieuczciwych dotacji lub zakłócania konkurencji.
Obie strony mogą podejmować ponadsektorowe działania odwetowe w przypadku naruszenia porozumienia. Działania te mogą mieć miejsce we wszystkich obszarach partnerstwa gospodarczego.
Umowa nie obejmuje polityki zagranicznej, bezpieczeństwa zewnętrznego ani współpracy w dziedzinie obronności, ponieważ Zjednoczone Królestwo nie chciało negocjować tych kwestii. Od dnia 1 stycznia 2021 r. nie będą zatem istniały żadne ramy między Zjednoczonym Królestwem, a UE umożliwiające opracowywanie i koordynowanie wspólnych reakcji na wyzwania w zakresie polityki zagranicznej, na przykład nakładanie sankcji na obywateli lub gospodarki państw trzecich.